Όπου φυσάει ο άνεμος, γίνομαι άνεμος: Ο Κώστας Τουρνάς αφηγείται τη ζωή του

[Ο Νώντας]

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ
Στην αναζήτησή μου για ένα μέρος που να συνδέει την Αθήνα των 70s με το σήμερα, έπεσα πάνω σε ένα παλιό μπιλιαρδάδικο στην Πλατεία Αμερικής, ένα υπόγειο στο οποίο χώθηκαν οι έφηβοι του αθηναϊκού κέντρου για πρώτη φορά το 1974.

Ο Κώστας Τουρνάς συμφώνησε να συναντηθούμε εκεί, το μεσημέρι μίας δύσκολης Τρίτης, τόσο ζεστής, που ο κόσμος που συνωστιζόταν στα πεζοδρόμια της Πατησίων, έμοιαζε σαν να πάλευε να προφυλαχθεί απ' τη βροχή και όχι απ' τον ήλιο.

"Έπαιζα πολύ μπιλιάρδο στο σχολείο, αλλά μετά τον στρατό ήρθε η μουσική και το παράτησα τελείως", θα μου πει κατά τη διάρκεια της φωτογράφισης, την οποία υπέμεινε στωικά, με μία ευγένεια που θα περνούσε αργότερα σε πολλαπλάσιο βαθμό και στη συζήτησή μας.

Ευγενής, μετρημένος, με καθαρό λόγο, με μία σεμνότητα που πολλές φορές κλείδωνε την κουβέντα και καπνίζοντας -ακόμα- το ένα τσιγάρο μετά το άλλο, μου αφιέρωσε μία ώρα και σαράντα λεπτά.

Η κουβέντα ξεκίνησε με κάτι πολύ δυσάρεστο. Αναπόφευκτα.

ΣΠΑΘΑΣ
Έφυγε ο Γιάννης Σπάθας πρόσφατα.

Ναι, Θεός σχωρέστον. Ο Γιάννης ήταν απ' τα παιδιά που δεν υπήρχε περίπτωση να μην τον δεις χαμογελαστό, ό, τι και να γινότανε, ήταν πάντα με ένα χαμόγελο στα χείλη, ένα γλυκύτατο πλάσμα, συγκαταβατικός, με κατανόηση, σεμνός, παρόλο που για μένα, ήτανε ένας απ' τους μεγαλύτερους κιθαρίστες της Ευρώπης.

Poll, Socrates και Πελόμα Μποκιού παίζατε συχνά μαζί εκείνα τα χρόνια. Θυμάστε πώς γνωριστήκατε; 

Ήμασταν πολύ κοντά από τα ξεκινήματά μας. Να σου πω μια ιστορία για να καταλάβεις:

Όταν υπηρετούσα το 1970 στις Διαβιβάσεις, είχα πάρει μετάθεση στο αρχηγείο εδώ στο Πεντάγωνο, στο κεντρο επικοινωνιών, και κάποια στιγμή πήρα μια τριήμερη άδεια. Τώρα, σκέψου, είναι άνοιξη, είσαι στην Αθήνα, δεν έχεις και τι να κάνεις, ε τριγυρνάς από δω και από κει. Με τους Socrates είχαμε έναν κοινό φίλο, ο οποίος τους έκανε το μάνατζμεντ ας πούμε, τους έκλεινε τις παραστάσεις. Αυτός, λοιπόν, με είδε δυο τρεις μέρες πριν πάρω την άδεια και μου λέει "παίζουμε το Σάββατο στη Λαμία. Έλα αφού θα έχεις άδεια". "Να κάνω τι", τον ρωτάω; "Πάρε μια κιθάρα κι έλα ρε, έτσι για την εκδρομή, για τη βόλτα". Παίρνω μια κιθάρα ξύλινη μαζί και πάω. Τι να κάνω τώρα εγώ μαζί με τους Socrates αναρωτιόμουν, τέλος πάντων.


Είχαν ήδη τη φήμη τότε ότι έχουν έναν πάρα πολύ καλό κιθαρίστα;

Όχι, μόλις που ξεκινάγανε τότε. Είχανε εγκαταλείψει ένα σχήμα προηγούμενο που λεγότανε Persons και με τον Μπουκουβάλα, τον Τουρκογιώργη στο μπάσο και τον Σπάθα, ως τρίο, αυτό ήταν από τα πρώτα τους βήματα. Και τους έχει κλείσει λοιπόν μία παράσταση στο δημοτικό θέατρο της Λαμίας. Έχει γεμίσει το θέατρο, παίζουνε πάρα πολύ καλά στο ξεκίνημα, και εγώ νιώθω αμέσως να είμαι στο στοιχείο μου. Γιατί πριν απ' αυτά τα χρόνια, δούλευα ως μουσικός σε ορχήστρες, και ήταν λιγάκι, πώς να σου πω, ήταν λίγο ανιαρό αυτό το πράγμα που έκανα μέχρι τότε, δεν με ευχαριστούσε.

Παίζατε αυτά τα "λάτιν τραγούδια" που έχετε κατά καιρούς πει.

Ό,τι θες έπαιζα... Γαλλικά, ιταλικά, αγγλικά, "χορέψτε", "κάντε", "δείξτε" κλπ. Και επειδή τα είχα παρατήσει όλα και δεν ήθελα να κάνω αυτό το πράγμα πια, ξαφνικά τους είδα και λέω πόσο ωραίο είναι που παίζουνε αυτό που ακριβώς θέλουνε. Βέβαια το ροκ που παίζανε ήταν πολύ σκληρό για μένα αλλά και πάλι.

Εκεί που τελειώνουνε, λοιπόν, το πρώτο μέρος, μου λέει ο φίλος "βγες να πεις ένα τραγούδι'. "Τι εννοείς", του λέω; "Με τους Socrates"; "Όχι, μου απαντάει, τώρα που θα κάνουνε το διάλειμμα, θα πάρεις μια κιθάρα, θα σε αναγγείλουνε τα παιδιά και θα βγεις να πεις ένα τραγούδι".

Βγήκα λοιπόν και τραγούδησα το 'My Lady d'Arbanville' του Cat Stevens και το 'Lay Down', δεν θυμάμαι ποια το έλεγε, μια τραγουδίστρια νομίζω, πάρα πολύ ωραίο τραγούδι... Ο κόσμος ζεστός ξέρω γω, χειροκρότησε κτλ, τελείωσα και βγήκαν τα παιδιά να ξεκινήσουνε το δεύτερο μέρος.

Αυτό στο λέω για να καταλάβεις ότι είχα γνωριστεί με τους Socrates από πολύ νωρίς, στην πρώτη τους εκδοχή.


Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου–Watkinson

Επί χούντας όμως όταν παίρνατε άδεια δεν θα έπρεπε να φορούσατε στρατιωτικά ρούχα; Δεν θα μπορούσαν να σας έχουν συλλάβει;

Βέβαια, θα μπορούσαν οι εσατζήδες κτλ. Δεν είχες το δικαίωμα να φορέσεις πολιτικά, αλλά ξέρεις τι; Χάνεσαι μέσα στον κόσμο.

Κυκλοφορούσατε μαζί και σε συγκεκριμένα μαγαζιά;

Ναι, ένα ήταν το 'Τουαρέγκ', εκεί πρωτοπαίξανε οι Socrates, ήταν στο στενάκι πριν το 'Τριανόν' τον κινηματογράφο, ένα κλαμπάκι, που από εκεί πέρασε και το πρώτο σχήμα των Πελόμα και άλλοι πολλοί.

Τι τον έκανε, λοιπόν, τόσο ξεχωριστό τον Γιάννη Σπάθα;

Δεν είναι μόνο η ευχέρεια του να παίξεις ό, τι χρειάζεται. Είναι η καλογουστιά, είναι η εκφραστικότητα, η κιθάρα έχει απίστευτα πολλές κλίμακες και σκάλες εξέλιξης, βελτίωσης, ύφους και απόδοσης. Όταν λέμε λοιπόν "κορυφαίος" είναι ότι σε οτιδήποτε και αν καταπιανότανε -βιρτουοζιτέ, εκφραστικότητα, γνώση μουσική- ήταν κορυφαίος και πάντοτε με ένα απίστευτο πλούτο στο παίξιμό του.

Καθόμαστε δηλαδή εδώ πέρα και πιάνουμε δυο κιθάρες, ε πάντα θα ερχότανε από τα χέρια του κάτι πιο εφευρετικό, πιο δημιουργικό και δεν μπορείς παρά να το θαυμάζεις αυτό. Πόσο μάλλον όταν αυτό συνοδευόταν από έναν άνθρωπο που ήταν τόσο γλυκός, τόσο φιλικός, με κατανόηση για τους γύρω του.

Πριν λίγους μήνες είχατε συμμετάσχει στη συναυλία στήριξης για τον Αντώνη Τουρκογιώργη στο Κύτταρο. Τον είχατε δει εκεί;

Δεν ήτανε. Ήταν ο αδερφός του Αντώνη, ο Άκης. Ο Γιάννης δεν ήταν και αν θυμάμαι καλά, όταν αναρωτήθηκα και σχολίασα μου είπανε ότι "δεν είναι και πολύ καλά".



Το '72;

Εκεί γύρω, αλλά μετά το '73 κάνει τον 'Δρόμο για τα Κύθηρα', και ενώ το βλέπεις ότι το πράγμα είναι λίγο πιο δύσκολο, λίγο πιο χαμηλόφωνο κτλ, αρχίζει και νιώθει πιο καλά.

Πίνει πολύ όμως, που εγώ δεν έπινα καθόλου, γιατί πήγαινα το βράδυ στο σπίτι να γράψω, δεν μπορούσα να είχα πιει. Με τι διαύγεια να συγκεντρωθείς μετά; Και έτσι γενικά γλίτωσα το ποτό στη ζωή μου. Ο Μήτσος όμως έπινε και μου έκανε εντύπωση αυτό.

Το 1976, κάπου εκεί, δουλέψαμε σεζόν μαζί στον Πειραιά σε ένα κέντρο. Εγώ το άνοιγα με το μοντέρνο ας πούμε πρόγραμμα, αυτός έβγαινε μετά με τα πιο βαριά. Και εκεί συνυπήρξαμε όλον τον χειμώνα και επί της ουσίας γνωριστήκαμε καλύτερα. Τον αγαπούσα πολύ και με αγαπούσε κι αυτός.

Αργότερα παντρεύτηκε την κόρη του Σταμάτη του υπουργού, ο πρώτος του γάμος ήταν αυτός, όπου η Χριστιάνα, η οποία της είχα δώσει κάποια τραγούδια εγώ ('Τι να μας κάνει η νύχτα, μια νύχτα μόνο' κτλ) ήταν παντρεμένη με τον αδερφό της γυναίκας του Μητροπάνου. Και από εκεί εγώ συνέχιζα να μαθαίνω τα νέα του.

Αλλά εκεί που ήρθαμε πιο κοντά και για μεγαλύτερα διαστήματα ήταν όταν τον ενέπλεξα στον συνδικαλισμό. "Έλα ρε Μήτσο, έλα γιατί πρέπει να βοηθήσεις κι εσύ ας πούμε" του 'λεγα. Και ήρθε.

Δεν του γράψατε όμως κάτι. Φτάσαμε στο 2000 για να πείτε μαζί το "Ροκ το ελληνικό είναι ζεϊμπέκικο".

Καταρχάς, δεν πίστευα ότι μπορούσα να του γράψω κάτι που να του πάει. Δεν μπορούσα να μπω στο κεφάλι του. Εκείνος όμως μου 'λεγε "γράψε ρε... γράψε μου ένα ροκ ρε". Τα έλεγε έτσι γιατί ήταν και απλό παιδί ο Μήτσος. "Γράψε μου ροκ" (σ.σ. μιμείται τη φωνή του)... Το έπαιρνα και λίγο ως αστείο όλο αυτό.

Μέχρι που έγραψα το 'Ροκ το ελληνικό είναι ζεϊμπέκικο', που το αγαπάω πάρα πολύ σαν τραγούδι, είναι ένα από τα αγαπημένα μου, γιατί το είπαμε και μαζί.

Είχε το παρατσούκλι 'φάλτσος' ο Μητροπάνος. Ήταν όντως;

Ο Μήτσος δεν ήταν φάλτσος, αλλά επειδή ήταν εξαιρετικά ενστικτώδης τραγουδιστής, πολλές φορές ήταν άχρονος. Το 'άχρονος' σημαίνει ότι πρέπει να μπεις στο 1 μέτρο και να κλείσεις στο 7. Ο Μήτσος όμως έμπαινε στο 1,5 μέτρο και έκλεινε στο 9. Οι μουσικοί που παίζανε μαζί του τον ξέρανε και τον ακολουθούσανε, έκαναν αυτοί την -ας την πούμε έτσι- διόρθωση.

Αλλά αυτό ήτανε και ένας χαρακτήρας. Όταν λέμε ερμηνεία δεν είναι κάτι συγκεκριμένο, πάνω από όλα είναι να ελευθερωθώ και να δώσω το καλύτερό μου.



Έχετε μετανιώσει για κάποιον δίσκο;

Μάλλον για το 'Αγαπημένη'. Κοίτα, δεν έχω μετανιώσει ακριβώς, απλά το θεώρησα ότι δεν βγήκε από μέσα μου με τόση ορμή. Έχει μέσα αυτές τις κιθαρομπαλαντίτσες, που τείνουν να είναι λίγο πιο ελληνικές, είχε γενικά κάποια ζητούμενα ο δίσκος, ήταν πιο πολύ σαν μια απόπειρα. Έχει βέβαια μέσα το 'Και εμείς... Ονειρευόμασταν' που το θεωρώ ένα απ' τα πολύ καλά μου τραγούδια, το αγαπώ πολύ.

Με τις ουσίες πώς τα πηγαίνατε;

Δίπλα μου κάνανε, εδώ μπροστά μου, όπως καθόμαστε, ούτε που τα άγγιξα. Θυμάμαι το '71 ένα φίλο, έβγαζε ένα τσιγάρο "πάρε ρε μαλάκα", μου λεγε, "να γίνεις λίγο", τίποτα εγώ, δεν τα ήθελα, δεν τα χρειαζόμουνα, ήμουν "natural high" που λέγανε. Αργότερα ένας άλλος σου έλεγε "πάρε ξέρω γω κοκαΐνη", τη βρίσκανε και στο σεξ τότε μ' αυτό, τους ανέβαζε. Τίποτα εγώ, δεν τα άγγιζα.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Πόσο τυχερός νιώθετε που τελικά δεν εκλεγήκατε βουλευτής με τη ΝΔ το 2007; Θα ήσασταν στην κυβέρνηση που το 2009 παρέδωσε τη χώρα έτοιμη στον ΓΑΠ για το ΔΝΤ.

Έτσι κι αλλιώς ή θα με είχε διώξει το σύστημα ή θα είχα παραιτηθεί. Δεν θα μακροημέρευα, δεν έχω κανένα ερωτηματικό επ' αυτού. Και θα γινόταν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα αυτό, γιατί δεν αντέχω αυτό το αυστηρά δομημένο και πειθαρχημένο "εκεί πάμε, έτσι είπε ο αρχηγός". Δεν θα μπορούσα να γίνω ένα κομματικό στέλεχος που τρέχει.

Όταν μπήκα ήταν γιατί είχα φίλο παιδικό τον Βαγγέλη τον Μεϊμαράκη και είχα συμπληρώσει 30 χρόνια ξέρω γω στον συνδικαλισμό. Πάντα πιάναμε κουβέντα και μου λέει κάποια στιγμή "τι μαλάκας είσαι ρε, έμπα". "Τι εννοείς 'έμπα';", του λέω. "Έμπα ρε να βοηθήσεις τα πράγματα να πούμε, χρειάζονται άνθρωποι σαν εσένα", μου λέει. "Όσοι έχετε μια καλή σκέψη να πούμε, μένετε απ' έξω, τι είναι αυτό το πράμα;".

Και μου 'ρθε έτσι σε μια στιγμή και λέω "ντάξει, άντε βάλε με".

Δεν είστε όμως αυτό που λέμε ο "κλασικός δεξιός".

Μικρός αν έγερνα προς τα κάπου ήταν όχι προς το δεξιός, αλλά προς αυτό που θα λέγαμε "ελεύθερη αγορά". Δεν μ' αρέσει το κράτος να ελέγχει τα πάντα, να σου λέει "μέχρι εκεί θα πας, αυτό μπορείς να κάνεις". Αυτό ξεκινούσε απ' την ανάγκη μου για ελεύθερη ζωή, ξεκινούσε από μέσα μου.

Παράλληλα, στα 23 μου υπήρξα και έντονα ορθόδοξος, άρχισα να γοητεύομαι απ' αυτό και να θρησκεύομαι (ενώ μέχρι τότε μπορεί να ήμουν και σχετικά άθρησκος).

Ποιο είναι το θέμα τώρα.


ολη η συντευξη εδω δεν χωρουσε στο θεμα

http://longreads.oneman.gr/kostastournas

[gavrilakos]

Και γαμό τα άτομα ο Τουρνας.
Και εχει βγάλει κομματάρες.

[JOLLY ROGER]

 

[tripokarydos]

https://youtu.be/NujIGYV_s98

[Ο Νώντας]

[hellraiser]

Απο τους πιο αξιόλογους και σοβαρούς καλλιτέχνες που εχει ο τόπος

[tripokarydos]

Απο τους πιο αξιόλογους και σοβαρούς καλλιτέχνες που εχει ο τόπος

[μιμης κορεζης]

 

[noname69]

https://youtu.be/P0CvBY1T9qw

Κώστας Τουρνάς - Αστρόνειρα  1973

ο καλυτερος δισκος prog rock που εχει βγει απο Ελληνα μουσικο...